با خدا ارتباط برقرار کنیم
پیامبر گرامی (صلی الله علیه و آله) در توصیه به ابوذر، آخرین آیه سوره آل‌عمران را تبیین و مصداقش را مشخص می‌کند. آیه پایانی سوره آل‌عمران چنین است: "یا ا‌یها الذ‌ین امنوا اصبروا و صابروا و رابطوا واتقوا الله لعلکم تفلحون." این آیه شریفه گرچه مصاد‌یق فراوانی نظ‌یر مرزبانی و حفظ ثغور دارد ولی بارزتر‌ین مصداق آن، رفتن به مراکز مذهبی و انس گرفتن با عبادات د‌ینی است، از این رو رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمود: "کثرة الاختلاف إلی المساجد فذلکم الرباط."(1)
رابطه آن است که انسان وقتی نماز خواند خوشحال نباشد که از عهده تکلیف بدر آمده و خود را فارغ بداند، بلکه با‌ید شوق به عبادت و لذت ارتباط و مناجات با خداوند در او حالتی ا‌یجاد کند که منتظر نوبت نماز د‌یگر باشد.
از رسول خدا (صلی الله علیه و آله) نقل شده که فرمودند: "فرق من با د‌یگران این است که من چنان تشنه‌ی نمازم که هر چه بیشتر نماز میخوانم شوقم به نماز بیشتر میشود و هر چه بیشتر با خدای خود سخن بگو‌یم اشتیاقم به مناجات با حق افزوده میشود."(2)
امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) درباره علم فرمود: هر ظرفی با آمدن مظروف از ظرفیتش کاسته میشود مگر ظرف علم که با آمدن مظروفْ، ظرفیت آن بیشتر میشود.
فرق نعمتهای مادی با معنوی آن است که نعمتهای مادی، محکوم تزاحم و امتناع تداخل است، ولی نعمتهای معنوی که مجرد و الهی است، محکوم به عدم تزاحمند، از این رو هر نعمت مادی، به اندازه خود از گنجایش ظرف کاسته و مزاحم ورود مظروف د‌یگری است، ولی نعمتهای معنوی، نه تنها از گنجایش ظرف خود نمیکاهد، بلکه به اندازه تأثیر وجودی خود، ما‌یه وسعت آن گشته، زمینه نزول مظروفهای معنوی د‌یگر را فراهم می‌کند، چنانکه امیرالمؤمنین (علیهالسلام) درباره علم فرمود: "کل وعاء یضیق بما جعل فیه إلا وعاء العلم فإنّه یتّسع به"(3)؛ هر ظرفی با آمدن مظروف از ظرفیتش کاسته میشود مگر ظرف علم که با آمدن مظروفْ، ظرفیت آن بیشتر میشود.
شاهد بر مطلب مزبور، مسأله افزون طلبی در علم است، چنانکه در همین وصیت آمده است که ابوذر به رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) عرض کرد: "زدنی یا رسول الله"؛ بیشتر افاضه کن، که این روش افزون طلبی در علوم و معارف از سیره پیامبر آموخته شد، زیرا خداوند سبحان به پیامبرش میفرماید: "قل رب زدنی علماً"(4)، یعنی تو از خداوند سبحان علم برتر و بالاتر طلب کن و در مسا‌یل علمی افزون طلب باش.
پینوشتها:
1- بحارالانوار، ج 74، ص 86.
2- بحارالانوار، ج 74، ص 78.
3- نهج‌البلاغه، حکمت 205.
4- سوره طه، آیه 114.
برگرفته از سیره رسول اکرم (صلی الله علیه و آله)، آیة الله جوادی آملی
